Ecclesia in Asia

„...aby mieli życie i mieli je w obfitości” (J 10, 10)

Wprowadzenie

Cud Bożego planu w Azji

1. Kościół w Azji wznosi pieśń chwały do Boga, który jest „naszym zbawieniem” (PS 68, 20), za wybranie ziemi azjatyckiej, aby na niej rozpocząć swój plan zbawienia, przez mężczyzn i kobiety tego kontynentu. To właśnie w Azji Bóg od początku objawiał i wypełniał swój zbawczy zamiar. Prowadził patriarchów (por. Rdz 12) i wezwał Mojżesza, aby wywiódł Jego lud na wolność (por. Wj 3, 10). Mówił do narodu wybranego przez wielu proroków, sędziów, królów i kobiet głębokiej wiary. Gdy „nadeszła pełnia czasu” (Ga 4, 4), posłał swego Jednorodzonego Syna, Jezusa Chrystusa Zbawiciela, który stał się człowiekiem jako Azjata. Kościół w Azji, radując się z dobrodziejstwa ludów, kultur i żywotności religijnej kontynentu, a z drugiej strony będąc świadomy niepowtarzalnego daru wiary, który otrzymał dla dobra wszystkich, nie może przestać wołać: „Dziękujcie Panu, bo jest dobry, bo łaska Jego trwa na wieki” (PS 118, 1).

Ponieważ Jezus urodził się, żył, umarł i zmartwychwstał w Ziemi Świętej, ta cząstka Azji Zachodniej stała się ziemią obietnicy i nadziei dla całej ludzkości. Jezus znał i kochał tę ziemię. Historię, cierpienia i nadzieje jej ludzkości przyjął jako swoje. Ukochał ten lud, przejmując jego żydowskie tradycje i dziedzictwo. Bóg faktycznie wybrał ten naród od dawna i objawiał mu się, przygotowując go na przyjęcie Zbawiciela. Również z tej ziemi wyruszył Kościół, by głosząc Ewangelię w mocy Ducha Świętego czynić „uczniami wszystkie narody” (Mt 28, 19). Wraz z Kościołem na całym świecie, kościół w Azji przekroczy próg trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, podziwiając to wszystko, co Bóg uczynił od tamtych początków aż po dzień dzisiejszy, z mocnym przekonaniem, że „podobnie jak w pierwszym tysiącleciu krzyż wrósł w ziemię europejską, a drugim w amerykańską i afrykańską, możemy się modlić, by w trzecim tysiącleciu chrześcijaństwa wielkie żniwo wiary zostało zebrane na tym rozległym i żywotnym kontynencie”

Przygotowanie zgromadzenia specjalnego

2. W Liście apostolskim Tertio millennio adveniente wyznaczyłem program dla Kościoła, z którym ma on wejść w trzecie tysiąclecie chrześcijaństwa. Plan ten koncentruje się na wyzwaniach nowej ewangelizacji. Ważnym jedo punktem było zwołanie synodów kontynentalnych, aby biskupi mogli wypowiedzieć się na temat ewangelizacji zgodnie ze specyficzną sytuacją i potrzebami każdego kontynentu. Ta seria synodów, których tematem łączącym była nowa ewangelizacja, okazała się ważną częścią przygotowań Kościoła do Wielkiego Jubileuszu Roku 2000.

W tym samym liście, odnosząc się do Specjalnego Zgromadzenia Synodu Biskupów poświęconego Azji, zauważyłem, że w tej części świata „w szczególny sposób uwydatnia się problem spotkania chrześcijaństwa z prastarymi kulturami i religiami lokalnymi. Jest to wielkie wyzwanie dla ewangelizacji, jako, że systemy religijne takie jak buddyzm czy hinduizm mają wyraźny charakter soteriologiczny”. Jest doprawdy tajemnicą, dlaczego Zbawiciel świata, narodzony w Azji, do tej pory w zdecydowanej większości pozostaje nieznany ludności tego kontynentu. Synod miał stanowić opatrznościową okazję dla Kościoła w Azji, aby dokonać refleksji nad tą tajemnicą i odnowić zaangażowanie na rzecz misji, by wszyscy lepiej poznali Jezusa Chrystusa. Dwa miesiące po publikacji Tertio millennio adveniente, przemawiając do VI Zgromadzenia Plenarnego Federacji Konferencji Episkopatów Azji w Manili na Filipinach, podczas pamiętnych obchodów X Światowego Dnia Młodzieży, przypomniałem biskupom: „Jeśli Kościół w Azji ma zrealizować swój opatrznościowy cel, jego absolutnym priorytetem musi być ewangelizacja, czyli radosne, cierpliwe i skuteczne głoszenie zbawczej śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa”.

Pozytywny oddźwięk biskupów i Kościołów partykularnych na projekt zwołania Specjalnego Zgromadzenia Synodu Biskupów poświeconego Azji był widoczny już w fazie przygotowawczej. Biskupi wyrażali swoje życzenia i opinie na każdym etapie z otwartością o głęboką wiedzą o kontynencie. Czynili to z pełną świadomością więzów komunii łączących ich z Kościołem powszechnym. Idąc po linii pierwotnej myśli Tertio millennio adveniente oraz pochylając się do propozycji Komisji Przedsynodalnej, która podsumowała głosy biskupów i Kościołów partykularnych kontynentu azjatyckiego, jako temat Synodu wybrałem słowa: Jezus Chrystus Zbawiciel oraz Jego misja miłości i służby w Azji: „Aby mieli życie i mieli je w obfitości” (J 10, 10). Poprzez takie sformułowanie tematu miałem nadzieję, że Synod będzie mógł „ukazać jasno i głęboko prawdę o Chrystusie jako o jedynym pośredniku między Bogiem a ludźmi i jedynym Odkupicielu świata, odróżniając Go wyraźnie od założycieli innych wielkich religii”. W miarę jak zbliżamy się do trzeciego tysiąclecia, Kościół w Azji musi być zdolny głosić z nową mocą: Ecce natus est nobis Salvator mundi, „Oto narodził się nam Zbawiciel świata”, narodził się w Azji!

Celebracja Zgromadzenia Specjalnego

3. Za łaską Bożą, Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów poświęcone Azji odbyło się w Watykanie w dniach 18 IV - 14 V 1998 r. Zostało zwołane po Zgromadzeniach Specjalnych dla Afryki (1994 r.) i Ameryki (1997 r.), a poprzedziło obradujące pod koniec roku Zgromadzenie Specjalne poświęcone Oceanii (1998 r.). przez niemal miesiąc Ojcowie synodalni i inni uczestnicy, zgromadzeni wokół Następcy Piotra, dzieląc dar hierarchicznej komunii, stali się wyrazicielami i konkretnym głosem Kościoła w Azji. Był to doprawdy czas szczególnej łaski!. Do przygotowania Synodu oraz powstania atmosfery głębokiej kościelnej i braterskiej komunii przyczyniły się wcześniejsze spotkania biskupów azjatyckich. Szczególnie cenne znaczenie w tym względzie miały zgromadzenia plenarne i seminaria organizowane przez federację Konferencji Episkopatów Azji oraz jej urzędy, które okresowo gromadziły dużą liczbę biskupów azjatyckich, umacniając osobiste i ministerialne więzy między nimi. Dane mi było uczestniczyć w niektórych z tych spotkań i przewodniczyć uroczystym celebracjom eucharystycznym na ich rozpoczęcie bądź zakończenie. Przy tych okazjach mogłem bezpośrednio obserwować spotkanie w dialogu Kościołów partykularnych, również Kościołów Wschodnich, w osobach ich pasterzy. Te i inne zgromadzenia regionalne biskupów Azji służyły opatrznościowo jako dalsze przygotowanie Zgromadzenia Synodalnego.

Właściwa celebracja samego Synodu potwierdziła wagę dialogu jako charakterystycznego sposobu życia Kościoła w Azji. Szczerze i uczciwe dzielenie się doświadczeniami, ideami i propozycjami okazało się drogą do prawdziwego spotkania w duchu, do komunii umysłów i serc, która w perspektywie miłości, szanuje i przekracza różnice. Szczególnie poruszające było spotkanie Kościołów nowych ze starożytnymi, których początki sięgają apostołów. Przeżyliśmy niezrównaną radość, widząc biskupów Kościołów partykularnych Myanmaru, Wietnamu, Laosu, Kambodży, Mongolii, Syberii i nowych republik środkowej Azji siedzących obok współbraci, którzy przez długi okres czasu pragnęli doświadczyć spotkania i dialogu z nimi. Jednakże smutkiem napawał fakt, iż nie mogli być obecni biskupi z Chin kontynentalnych. Ich nieobecność była stałym przypomnieniem heroicznych ofiar i cierpień, które Kościół nadal ponosi w wielu częściach Azji.

Spotkanie w dialogu biskupów i Następcy Piotra, który otrzymał zadanie utwierdzenia braci (por. Łk 22, 32), było rzeczywiście umocnieniem w wierze i misji. Dzień po dniu aula synodalna i sale spotkań były wypełnione świadectwami głębokiej wiary, pełnej poświęcenia miłości, niewzruszonej nadziei, zaangażowania wymagającego długotrwałych cierpień, wytrwałej odwagi i miłosiernego przebaczenia, z których wszystkie wyraźnie objawiały prawdę słów Jezusa: „Ja jestem z wami po wszystkie dni” (Mt 28, 20). Synod był czasem łaski. Ponieważ stanowił spotkanie ze Zbawicielem, który niezmiennie jest obecny w swoim Kościele przez moc Ducha Świętego w braterskim dialogu życia, komunii i misji.

Owoce Zgromadzenia Specjalnego

4. W niniejszej posynodalnej adhortacji apostolskiej pragnę podzielić się z Kościołem w Azji i na całym świecie owocami Zgromadzenia Specjalnego. Dokument ten ma na celu przekazanie bogactwa owego wielkiego duchowego doświadczenia komunii i kolegialności biskupów. Synod był celebracją pamięci o azjatyckich korzeniach chrześcijaństwa. Ojcowie synodalni wspominali pierwszą wspólnotę chrześcijańską, pierwszy Kościół - małą trzódkę Jezusa na tym olbrzymim kontynencie (por. Łk 12, 32). Ogarnęli pamięcią to, co Kościół otrzymał i usłyszał od początku (por. Ap 3, 3) i wspomniawszy, celebrowali „wielką dobroć” Boga (PS 145, 7), która nigdy nie zawodzi. Synod był również okazją do uznania starożytnych tradycji i cywilizacji religijnych oraz głębi filozofii i mądrości, które ukształtowały dzisiejsze oblicze Azji. Nade wszystko pamiętano o samych narodach azjatyckich jako o prawdziwym skarbie i nadziei na przyszłość tego kontynentu. Jako uczestnicy Synodu, byliśmy świadkami nadzwyczaj owocnego spotkania między starymi i nowymi kulturami oraz cywilizacjami Azji, tak cudownie prezentującymi się w swojej różnorodności i zbliżeniu, zwłaszcza podczas rozpoczynającej i kończącej liturgii eucharystycznej, kiedy to symbole, pieśni, tańce i kolory harmonijnie połączyły się wokół jednego Stołu Pańskiego.

Motywem tej celebracji nie była duma z ludzkich osiągnięć, lecz świadomość tego, co Wszechmocny uczynił dla Kościoła w Azji (por. Łk 1, 49). Synod przypominając skromną pozycję wspólnoty katolickiej, jak również słabości jej członków, stanowił także wezwanie do nawrócenia, aby Kościół w Azji mógł stawać coraz bardziej godny łask nieustannie ofiarowywanych mu przez Boga.

Synod był nie tylko wspomnieniem i celebracją, lecz również żarliwym potwierdzeniem wiary w Jezusa Chrystusa Zbawiciela. Ojcowie synodalni wdzięczni za dar wiary, nie znaleźli lepszego sposobu celebrowania tego daru jak potwierdzenie wiary w jej integralności oraz rozważanie jej w relacji do kontekstu, w jakim powinna być głoszona i wyznawana we współczesnej Azji. Często podkreślali, że na kontynencie azjatyckim wiara jest już ogłaszana z nadzieja i odwagą, nawet pośród wielkich trudności. W imieniu tak wielu milionów mieszkańców Azji, którzy swoją ufność pokładają jedynie w Panu, Ojcowie synodalni wyznali: „Myśmy uwierzyli i poznali, że Ty jesteś Świętym Bożym” (J 6, 69). W obliczu wielu bolesnych problemów spowodowanych cierpieniem, przemocą, dyskryminacją i ubóstwem, które dotykają większość ludów azjatyckich, Ojcowie modlili się: „Wierzę, zaradź memu niedowiarstwu” (Mt 9, 24).

W 1995 r. wezwałem biskupów azjatyckich zgromadzonych w Manili, aby „otworzyli szeroko Chrystusowi drzwi Azji”. Ojcowie synodalni, umocnieni tajemnicą komunii z niezliczonymi i często nieznanymi męczennikami wiary w Azji oraz pokrzepieni w nadziei przez żywa obecność Ducha Świętego, odważnie wezwali wszystkich uczniów Chrystusa na tym kontynencie do nowego zaangażowania na rzecz misji. Podczas Zgromadzenia Synodalnego biskupi i inni uczestnicy dali świadectwo wartościom, zapałowi duchowemu i gorliwości, które z pewnością uczynią Azję ziemią obfitego plonu w nadchodzącym tysiącleciu.